Δέσμευση ή Συνύπαρξη;

Πριν αρκετά χρόνια υποστήριζα με πάθος και δύναμη τις απόψεις μου. Κάποιες φορές ακόμα το κάνω… «Άννα έχεις τη δύναμη του λόγου σου. Υποστηρίζεις με θάρρος την άποψή σου. Με συγχωρείς αν ήμουν έντονος» μου είχε πει ο δάσκαλος στις Διεθνείς Σχέσεις μετά από μια προσομοίωση διαπραγμάτευσης.

Διαπραγμάτευση = συζήτηση, συνεννόηση που γίνεται με σκοπό τη σύναψη συμφωνίας.

Και αν ο ένας από τους δυο ή κάποιοι από τους πολλούς δεν θέλουν τη συμφωνία; Ή τη θέλουν με τους δικούς τους αποκλειστικά όρους; Τότε λογικά θα υποθέσουμε ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία. Όταν δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση το αρχικό όραμα των εμπνευστών της ήταν να μην υπάρξει ξανά πόλεμος στην Γηραιά Ήπειρο και μέσα από την ενότητα να λαμβάνονται αποφάσεις. Έτσι, όρισαν οι αποφάσεις να λαμβάνονται μέσα από συζήτηση και συνεννόηση και με κοινή συμφωνία όλων των μερών που σημαίνει ότι όλοι πρέπει «να βάλουν κρασί στο νερό τους». Βασικά οι συμφωνίες σήμερα γίνονται μετά από διαπραγματεύσεις και σε αυτό το πεδίο, στην διπλωματία γενικότερα, υπάρχει σκληρότητα. Ο κανόνας λέει ότι ζητάς περισσότερα για να πάρεις αυτά που θέλεις ή τουλάχιστον να φθάσεις πολύ κοντά σε αυτό που θέλεις. Οι δυνατότεροι κερδίζουν. Εκτός εάν έχεις κάποιον άσσο στο μανίκι και τον παίξεις σωστά και φυσικά, συμμάχους. Ένα παιχνίδι είναι κατά κάποιον τρόπο.

Μετά από αρκετές «σφαλιάρες» ή μαθήματα –αν θέλετε- από το Σύμπαν έφθασα να αναρωτιέμαι: Μήπως τελικά αυτή είναι η πηγή πολλών δεινών; Δηλαδή η λογική «το δικό μου είναι καλύτερο από το δικό σου» ή «το δικό μου, δικό μου και το δικό σου δικό μου» ή «το δικό μου ή το δικό σου»; Ανάμεσα στο άσπρο και το μαύρο υπάρχουν ένα σωρό αποχρώσεις του γκρι… Όχι, δεν μιλώ για το γνωστό βιβλίο και την ταινία με τον πετυχημένο τίτλο…

Γιατί επιμένουμε οι περισσότεροι να τα βλέπουμε όλα σε άσπρο και μαύρο αποκλειστικά; Γιατί να μην μπορούμε να συνυπάρξουμε μέσα σε όλη τη γκάμα των χρωμάτων, ειδικά των ενδιάμεσων; Μήπως γιατί ξεχνάμε την ολότητα; Αυτό που τα περιέχει όλα μα και το τίποτα…

Ίσως γιατί έχουμε δώσει στα υλικά αγαθά μεγαλύτερη σημασία και αξία από αυτή που τελικά έχουν. Ίσως γιατί δεν μπορούμε να αποδεχθούμε ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για να δεις ένα θέμα, ακόμα και για να λύσεις ένα πρόβλημα. Ίσως γιατί δεν θέλουμε να συνυπάρξουμε εκτός και αν γίνει μόνο με τους δικούς μας όρους. Το βλέπεις αυτό πολύ καθαρά με τους οικείους σου. Το μεγαλύτερο μάθημα συνύπαρξης (=υπάρχουμε μαζί) βιώνεται μέσα στην οικογένεια.

«Σιγά μην είμαι με τον άλλον μέσα στο σπίτι να μου λέει τι θα κάνω…» ίσως να λέει μια γυναίκα. «Θέλω μια ελεύθερη σχέση, να έρχομαι όποτε θέλω, χωρίς δεσμεύσεις» ίσως λέει ένας άνδρας. Η λέξη δέσμευση πράγματι έχει μια ιδιαίτερη χροιά, μάλλον βαριά… Δέσμευση-Δεσμός-Δέω-Δένω. «Θα κάνεις ό, τι λέω χωρίς συζήτηση και τέρμα» ίσως πει ένας γονιός. Μα μπορεί να λέει και το άλλο «Κάνε ό, τι θέλεις» που είναι το άλλο άκρο.

Και συνειδητοποιώ ότι όλοι μας έχουμε κάπου μπερδευτεί και παρανοήσει το όλο πράγμα. Δεν φταίμε. Μέσα στις παραπάνω φράσεις κρύβονται πεποιθήσεις αιώνων και τραυματικές καταστάσεις. Από την καταπίεση των γυναικών, μέχρι κοινωνικές επιταγές που έκαναν δύσκολη τη ζωή και των δύο φύλλων. Σκέφτομαι πως κάτι μας διαφεύγει. Και αυτό είναι μια άλλη λέξη-κλειδί…

Συνύπαρξη. Συντροφικότητα. Συνεννόηση. Όλες έχουν μπροστά τους το Συν = Με κάποιον, με την συνοδεία του. Συν-ύπαρξη = Υπάρχω με κάποιον μαζί. Σύν – τροφος = Φροντίζω με κάποιον. Συν-εν-νόηση = Μαθαίνουμε μαζί.

Δεν θα κουραστώ ποτέ να το φωνάζω… Μαγική, συναρπαστική, ελληνική γλώσσα. Πόσο τυχεροί είμαστε να έχουμε τέτοια κληρονομιά. Πόσο θλίβομαι όταν βλέπω και ακούω παντού, στην τηλεόραση, σε podcasts, σε κείμενα, να χρησιμοποιούνται αγγλικές λέξεις όταν υπάρχουν οι αντίστοιχες ελληνικές. Μα είναι η μητρική μας γλώσσα. Γιατί να πω αγγλικές λέξεις όταν δεν χρειάζεται; Εάν μιλώντας έρχεται πρώτα η αγγλική λέξη αντί για την ελληνική τότε έχουμε πρόβλημα και μάλιστα μεγάλο.

Κοιτάξτε πως συνδέονται όλα αυτά. Όταν μιλάμε έχοντας πλήρη συνείδηση του τι ακριβώς λέμε, αλλάζουν όλα. Άλλο δέσμευση, άλλο συνύπαρξη. Αντί για την δέσμευση επέλεξε την συνύπαρξη. Και τα δύο προϋποθέτουν ευθύνη μα το δεύτερο έχει μέσα του και την ελευθερία. Αντί για την διαπραγμάτευση επέλεξε τη συνεννόηση. Και τα δύο έχουν μέσα τους την επικοινωνία μα το δεύτερο δεν έχει επιβολή. Η δόνηση των λέξεων είναι τελείως διαφορετική. Κάθε μέρα κάνουμε τέτοιου είδους επιλογές χωρίς να καν να το αντιλαμβανόμαστε. Αλλά τελικά υπάρχει και άλλος τρόπος!

Καλό μας μήνα!

*Ο πίνακας που συνοδεύει το άρθρο είναι του Αλόνσο Σάντσεζ Κοέλο “Συμπόσιο Μοναρχών”1579, Μουσείο Narodowe, Poznan Πολωνία

 

 

Η αναδημοσίευση φωτογραφιών και κειμένων του blog, επιτρέπεται μόνο έπειτα από άδεια του annastories.gr