«Aδύνατο να μάθεις τα φρονήματα, τη σκέψη, την ψυχή του κάθε ανθρώπου προτού πάρει στα χέρια του εξουσία» – Σοφοκλής (Αντιγόνη) 

Πριν δέκα χρόνια, κάνοντας την καθιερωμένη εβδομαδιαία έρευνα στον διεθνή τύπο στο πλαίσιο της εργασίας μου στην εφημερίδα, έπεσα πάνω σε ένα άρθρο του περιοδικού Fortune που εξηγούσε γιατί πολλοί Αμερικανοί προτιμούσαν μια συγκεκριμένη αεροπορική εταιρεία έναντι μιας άλλης μεγαλύτερης και σαφώς γνωστότερης. Στην ειδική έρευνα αγοράς που είχε διεξαχθεί, η πλειονότητα των ερωτηθέντων απαντούσε ότι οι εργαζόμενοι της δεύτερης αεροπορικής εταιρίας ήταν πάντοτε απότομοι και δύστροποι. Κοινώς, αγενείς. Σε αντίθεση, φυσικά, με τους ιπτάμενους φροντιστές της μικρότερης αεροπορικής εταιρείας που ήταν πάντα με το χαμόγελο στα χείλη, ευγενικοί και καλοπροαίρετοι. Η συγκεκριμένη έρευνα, όμως, είχε πάει ένα βήμα παραπέρα. Είχε φροντίσει να ρωτήσει και τους ίδιους τους εργαζόμενους των δύο εταιρειών για τις συνθήκες εργασίας τους.

Οι «αγενείς» αεροσυνοδοί και φροντιστές ήταν ιδιαίτερα δυσαρεστημένοι με το περιβάλλον της εργασίας τους. Παρόλο που πληρώνονταν καλύτερα, η αντιμετώπισή τους από την διοίκηση ήταν άσχημη και αυτό είχε αρνητικό αντίκτυπο και στις μεταξύ τους σχέσεις. Έτσι, όλα τα νεύρα τους τα ξεσπούσαν στους επιβάτες. Από την άλλη πλευρά, οι εργαζόμενοι της μικρότερης αεροπορικής εταιρείας έπαιρναν σαφώς μικρότερους μισθούς. Ωστόσο, ένιωθαν ότι η εργασία τους όχι μόνον αναγνωριζόταν αλλά είχαν και την κατανόηση των ανωτέρων τους όταν αντιμετώπιζαν κάποιο πρόβλημα οικογενειακό ή υγείας κλπ. Ήταν σαφές ότι έδιναν προτεραιότητα στο καλό κλίμα στην εργασία τους και αυτό είχε θετικό αντίκτυπο και στις υπηρεσίες τους προς τους πελάτες.

Δέκα χρόνια μετά, αφού μεσολάβησε μια τεράστια οικονομική και κοινωνική κρίση εκατέρωθεν του Ατλαντικού και ενώ τώρα βιώνουμε μια πανδημία

Η εγγονή του Ουίνστον Τσώρτσιλ μιλά για την μητέρα της 

Ενώ πλησιάζει η επέτειος της 28^ης Οκτωβρίου τι πιο επίκαιρο από «Το γράμμα μιας κόρης», όπως δημοσιεύθηκε στο βρετανικό περιοδικό Saga πριν μερικά χρόνια. Αλλά όχι μιας οποιαδήποτε κόρης. Πρόκειται για την κόρη της Μαίρη Σόουμς που ήταν το μικρότερο και πιο αγαπημένο παιδί του Ουίνστον Τσώρτσιλ. Η δημοσιογράφος Έμμα Σόουμς, εγγονή του Τσώρτσιλ, μιλά για την μητέρα της και την ιστορία της στα χρόνια του πολέμου με βάση τα ημερολόγια και τα απομνημονεύματά της που εκδόθηκαν σε βιβλίο. Η «ματιά» και τα λόγια της έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Πόσο μάλλον δε, που το Ίδρυμα των Τσώρτσιλ αφήνει έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2020 ελεύθερη την πρόσβαση των σχολείων στο ψηφιοποιημένο αρχείο του Ουίνστον Τσώρτσιλ, αυτής της κορυφαίας προσωπικότητας που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην έκβαση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την διαμόρφωση των μετέπειτα ισορροπιών στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Πρόκειται για 800.000 ψηφιοποιημένες σελίδες αυθεντικών εγγράφων του Τσώρτσιλ που περιλαμβάνουν ομιλίες, προσωπική αλληλογραφία, τηλεγραφήματα, κυβερνητικές σημειώσεις και άλλα ιστορικά ντοκουμέντα μεταξύ του 1874 και του 1965.

Η Έμμα Σόουμς έγραψε και δημοσίευσε το παρακάτω γράμμα περίπου δυο χρόνια πριν τον θάνατο της μητέρας της σε ηλικία 91 ετών.

«Υπάρχει η ανασφάλεια ότι μεγαλώνουμε, η νοοτροπία ότι είναι “εντάξει” να υποφέρεις εκείνη τη περίοδο…»

Πριν λίγα χρόνια περιμέναμε με μια φίλη τα παιδιά μας να τελειώσουν το μάθημα χορού. Ξαφνικά γυρνάει και μου λέει προβληματισμένη: «Φαντάζεσαι τι έχει να γίνει όταν οι κόρες μας θα είναι στην εφηβεία και εμείς στον δρόμο πριν την εμμηνόπαυση; Χαμός!». Μας πιάσανε τα γέλια αλλά τα λόγια της έκρυβαν μια μεγάλη αλήθεια για τις επερχόμενες αλλαγές… Και επειδή αυτό το θέμα κάνει τζιζ και δύσκολα το θίγει μια γυναίκα, ενώ την ίδια στιγμή μπορεί να βιώνει τις αλλαγές στο σώμα της αρκετά δύσκολα, σκέφτηκα να κάνω εδώ μια κουβέντα με την ενδοκρινολόγο Χρυσούλα Κουρκούτη. Χάρη στην κόρη μου έχω γνωρίσει υπέροχους ανθρώπους και η Κρίστη –όπως την φωνάζουμε- εντάσσεται σε αυτούς. Αλλά εκτός του ότι είναι ειδικευμένη σε θέματα εμμηνόπαυσης, διαβήτη και μεταβολισμού, όπως και σε ότι αφορά την παιδοενδοκρινολογία, η Κρίστη είναι μια γυναίκα με ανοιχτό μυαλό που χρησιμοποιεί τις γνώσεις της αναγνωρίζοντας παράλληλα πως ο νους και οι σκέψεις μας έχουν άμεση επίδραση στο σώμα μας. Η ίδια για την ειδικότητά της λέει με χιούμορ πως είναι κάτι σαν τον «μάγο του χωριού». Τον «μάγο»-θεραπευτή συμπληρώνω εγώ που μελετώντας την γυναικεία φύση και το γύρω περιβάλλον, μας υποστηρίζει σε αυτή την τόσο ιδιαίτερη φάση της πορείας μας στην ζωή.

Κρίστη έχω την αίσθηση ότι για πολλές γυναίκες ό,τι αφορά την εμμηνόπαυση, το πριν και το μετά αυτής της ιδιαίτερης φάσης στην πορεία της ζωής μας, αποτελεί θέμα ταμπού. Έτσι, αποφεύγουν να το συζητούν αλλά στο μεταξύ αρκετές ταλαιπωρούνται. Συμφωνείς;

Αρχικά Άννα θέλω να σε ευχαριστήσω για την πρόσκληση να μιλήσουμε για ένα τόσο σημαντικό  θέμα που απασχολεί εμάς τις γυναίκες. Ναι, έχεις δίκιο είναι ένα θέμα ταμπού που δεν συζητείται εύκολα. Υπάρχει η ανασφάλεια ότι μεγαλώνουμε, η νοοτροπία ότι είναι ¨εντάξει’ να υποφέρεις εκείνη τη περίοδο, ο φόβος για τις επιπλοκές μια ενδεχόμενης θεραπείας και  το καταθλιπτικό συναίσθημα που η ίδια η εμμηνόπαυση προκαλεί και μας κάνει να κλεινόμαστε στον εαυτό μας. Σε σχετική έρευνα στο Ηνωμένο Βασίλειο μόλις 1 στις 5 γυναίκες επισκέπτονται κάποιον Ειδικό για την Εμμηνόπαυση.  Και για να είμαστε ειλικρινείς, δεν υπάρχουν πολλοί εξιδεικευμένοι γιατροί για την Εμμηνόπαυση,

“Ας επιλέξουμε πια ως κοινωνία το μονοπάτι των αξιών και της αγάπης!” 

Είναι περίεργο πως συναντάς μερικούς ανθρώπους. Κάποιοι το λένε συγχρονικότητα! Όπως και να έχει, όταν γνώρισα την Άννα Πάνη-Κουσιορή δεν ήταν κάτι προγραμματισμένο. Είχαμε βγει για περπάτημα με μια αγαπημένη φίλη και εκείνη άρχισε να μου λέει για έναν ωραίο χώρο πολιτισμού που είχε ακούσει πως υπάρχει στον Χολαργό και, όπως περπατούσαμε και κουβεντιάζαμε, τα μάτια μας πέφτουν πάνω σε μια ωραία μονοκατοικία που στην πόρτα της έγραφε «Λείριον». «Α! Νομίζω αυτό είναι!» μου λέει. «Πάμε να δούμε;». «Πάμε!» απαντώ. Η Άννα ανοίγει την πόρτα με ένα πλατύ χαμόγελο σαν να μας περίμενε! Καθίσαμε και οι τρεις στο ωραίο ξύλινο τραπέζι της βεράντας και αρχίσαμε να κουβεντιάζουμε σαν να γνωριζόμαστε από χρόνια! Η Άννα μας μίλησε για την υπέροχη βιβλιοθήκη του μπαμπά της στην Χειμάρρα, μας εξομολογήθηκε πως όταν ήρθε στην Ελλάδα η βαλίτσα της είχε κυρίως βιβλία κάτι που είχε κάνει τους φύλακες και τους τελωνειακούς να την κοιτούν με γουρλωμένα μάτια από την έκπληξη, και παρόλο που σπούδασε νοσηλευτική και μαιευτική στην Αλβανία τελικά δεν ήταν γραφτό να ασχοληθεί με αυτό το επάγγελμα. Από το περπάτημα μιας ώρας καταλήξαμε να γυρίσουμε σπίτι τα μεσάνυχτα! Και νομίζω πως αν δεν ήταν αργά θα καθόμασταν και άλλο. Και ένιωσα ότι αυτός ο χείμαρρος θετικής ενέργειας από την Χειμάρρα έχει άλλα τόσα να πει στο www.annastories.gr. 

 Άννα, μεγαλώνοντας στην Χειμάρρα της Β. Ηπείρου και υπό το τότε πολιτικό καθεστώς της Αλβανίας, ποιο ήταν το όνειρό σου ως παιδί; 

Είχα πάρα πολλά όνειρα ως παιδί…Από το να κατακτήσω τον κόσμο ως μεγάλη σκηνοθέτης μέχρι να γίνω μητέρα όλων των παιδιών που ήταν ορφανά από μάνα. Από το να εκφραστώ ελεύθερα μέχρι να θέλω να πάω απέναντι… στην Κέρκυρα για καφέ και να γυρίσω το βράδυ. Από το να διαβάσω Ρίτσο δημοσίως μέχρι να ανεβάσω την Εντα Γκάμπλερ του Ίψεν 17 χρονών με μαθητές λυκείου…  Από όλα αυτά μόνο το τελευταίο έγινε πραγματικότητα.

Τα όνειρα μου ήταν επικίνδυνα για το καθεστώς. Ήμουν από τα παιδιά που δεν έμπαιναν στο πλαίσιο. Ήμουν πολύ filogrek. 

Τι συμβαίνει μέσα σου;

Τι συμβαίνει στον έξω κόσμο; Είσαι κομμάτι του! Είσαι ένα υπέροχο πλάσμα και έχεις μια αποστολή.

Ποια είναι η αποστολή σου;