Στης Παναγιάς την αγκαλιά: Ι .Μ. Ζωοδόχου Πηγής Καστρίου

Όταν ήμουν μικρούλα όλες οι μοναχές στο Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής Καστρίου με ήξεραν με το μικρό μου όνομα. Εγώ παραξενευόμουν… «Μα πως με ξέρουν; Αφού μένω στην Αθήνα…», αναρωτιόμουν και ύστερα κοιτούσα με απορία τα ρούχα τους. Η μητέρα μου είχε τάξει στο Μοναστήρι τη λαμπάδα της βάφτισής μου, καθώς είχε δυσκολευθεί πολύ με τις εγκυμοσύνες της. Και εγώ έδωσα το όνομα της Παναγιάς στην κόρη μου: Ζωή! Το Μοναστήρι αυτό είναι η οικογένειά μας και οι μοναχές προσεύχονται κάθε μέρα για όλους εμάς εκεί σε αυτόν τον τόπο αλλά και για τα παιδιά. Όλα τα παιδιά! Πολλά παιδιά έχουν έρθει στον κόσμο χάρη στα προσκυνήματα στη Ζωοδόχο Πηγή Καστρίου. Όταν κοιμήθηκε η γερόντισσα Ευωδία και λίγο καιρό αργότερα την ακολούθησε η αδελφή Παντάνασσα ένιωσα μεγάλη απώλεια. Τόσο πολύ «δικοί μου» άνθρωποι ήταν και είναι…

Για περίπου τρία χρόνια το Μοναστήρι έμεινε σαν ορφανό. Η μία μοναχή που είχε απομείνει πια, κάθε βράδυ έφευγε και κοιμόταν σε ένα από τα σπίτια του χωριού και κάθε πρωί επέστρεφε εκεί ευλαβικά για να προσευχηθεί. Μέχρι που η Παναγιά μας έστειλε την αδερφή Ειρήνη. Έναν υπέροχο νέο άνθρωπο που έφερε τόση φρεσκάδα και ανανέωση που ούτε το φανταζόμασταν. Η αδερφή Ειρήνη είναι το νέο μέλος της οικογένειάς μας και η αναγέννηση του Μοναστηριού είναι κάτι παραπάνω από εμφανής. Σήμερα στο Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής οι δύο μοναχές μαζί με τους κατοίκους κάνουν πυρετώδεις προετοιμασίες καθώς αύριο γιορτάζει η Πηγή της Ζωής! Η θεϊκή Μητέρα!

 

 

Κάθε χρόνο, περνάω μέσα από τον συνοικισμό της Νέας Λιβεράς που δημιουργήθηκε όταν το Μοναστήρι έδωσε κομμάτια γης από την περιουσία του στους Πόντιους πρόσφυγες που ήρθαν μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922 και ανεβαίνω περίπου δύο χιλιόμετρα ψηλά στον Ταΰγετο. Στα βράχια της κορφής του Αϊ Γιάννη. Και κάθε φορά η θέα μου κόβει την ανάσα. Δεν τη χορταίνω ποτέ αυτή τη θέα. Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες πηγαίνω να προσκυνήσω και βοηθώ, όσο μπορώ, στις προετοιμασίες. Αποφεύγω να πάρω το αυτοκίνητο. Θέλω να περπατήσω τη διαδρομή. Σαν ένα είδος διαλογισμού και προσευχής μέχρι να φτάσω στον οίκο της Παναγίας.

 

 

Η ιστορία του Μοναστηριού είναι πολύ παλιά. Χάρη στην κινητοποίηση των ντόπιων η Μονή της Ζωοδόχου Πηγής μπήκε σε προγράμματα του ΕΣΠΑ και ειδικοί συντηρητές ήρθαν να καθαρίσουν την μικρή εκκλησία από τις μαυρίλες των ετών –των αιώνων- που πέρασαν από πάνω της. Δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψουν την ομορφιά της τέχνης που αποκαλύφθηκε. Το σημερινό εκκλησάκι αγιογραφήθηκε τον 17ο αιώνα (γύρω στο 1626). Την ίδια εποχή με την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, επίσης στο Καστρί, που ήταν και η μητρόπολη του χωριού. Λέγεται πως κάθε βράδυ οι δυο καλλιτέχνες κλείδωναν τις εκκλησίες για να μην «κλέψουν» ιδέες ο ένας από τον άλλον.

Η τεχνοτροπία είναι βυζαντινή. Οι τοιχογραφίες στο ναό του Μοναστηριού αποδίδονται στον Δημήτριο Κακαβά, σημαντικό ζωγράφο με καταγωγή από το Ναύπλιο. Σύμφωνα με μελέτη και έρευνα της φιλολόγου Βαρβάρας Κεμερίδου, όπως καταγράφεται στο σχετικό βιβλίο Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Καστρίου, ο Δημήτριος Κακαβάς ήταν ένας ζωγράφος με λεπτό αισθητήριο, εξευγενισμένο γούστο και δημιουργική φαντασία.

Το τέμπλο

 

 

Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού ζωγραφίστηκε πολύ αργότερα και συγκεκριμένα το 1811, όπως καταγράφει επάνω του ο καλλιτέχνης-αγιογράφος, ύστερα από εντολή του δραστήριου και φιλότεχνου Ηγούμενου Παγκράτιου Οικονόμου. Επί των ημερών του το Μοναστήρι έφθασε στο μέγιστο της ακμής του. Τόσα χρόνια, από τότε που γεννήθηκα, να επισκέπτομαι το Μοναστήρι και δεν είχα ούτε καν διανοηθεί τον πλούτο και την ομορφιά που έκρυβαν οι μαυρίλες… Στο κάτω μέρος του τέμπλου αποτυπώνεται η ιστορία της δημιουργίας του Αδάμ και της Εύας, η παραπλάνηση και η έξοδός τους από τον Παράδεισο. Γύρω από τη θαυματουργή βυζαντινή εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας αποτυπώνεται η ζωή της και πάνω στην κορυφή αποτυπώνεται η ίδια κρατώντας την αγία ζώνη της.

Λέγεται πως η εικόνα αυτή μεταφέρθηκε στη Μονή από παλαιότερο μοναστήρι που βρισκόταν λίγο πιο μακριά από το σημερινό, στη θέση Λουκά του Κάρδαρη. Λέγεται επίσης πως την είχε φέρει ιεράρχης της Κωνσταντινούπολης μετά την άλωση της Πόλης το 1453. Ο θρύλος λέει πως κάποια στιγμή, γύρω στο 1460 μ. Χ. ήρθαν οι Τούρκοι να βεβηλώσουν την Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου στον Κάρδαρη. Βλέποντας τον κίνδυνο να πλησιάζει ο ηγούμενος της Μονής πήγε μπροστά στην εικόνα και προσευχήθηκε. «Παναγιά μου θαυματούργα σώσε μας αλλιώς θα βάλω εγώ φωτιά να καούμε όλοι!»

.

Αμέσως τραντάχτηκε ο τόπος όλος. Το βουνό άνοιξε και τα άλογα των Τούρκων κατακρημνίστηκαν μέσα στην σχισμή του. Από τότε η εικόνα εξαφανίστηκε. Νόμιζαν ότι κάποιος την έκλεψε. Όμως την βρήκε ένας βοσκός καιρό αργότερα στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής. Το νέο Μοναστήρι που κτίστηκε ήταν αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και αργότερα μετονομάστηκε σε Ζωοδόχο Πηγή.

Τα παλιά κελιά των μοναχών κολλημένα και κρεμασμένα κυριολεκτικά πάνω στον βράχο του βουνού μαρτυρούν εποχές ανάπτυξης, πλούτου και δόξας για το Μοναστήρι. Η Μονή πιστεύεται ότι κτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα. Ωστόσο, άλλες πηγές τοποθετούν την ίδρυσή της αρκετά νωρίτερα. Στα κρατικά αρχεία της Βενετίας υπάρχουν σήμερα δύο επιστολές με χρονολογία 1699 στις οποίες υπάρχει πλήρης καταγραφή της περιουσίας του Μοναστηριού, καθότι οι Ενετοί είχαν δώσει εντολή για την καταγραφή του πληθυσμού και των κτηματικών περιουσιών μετά την κατάληψη της Πελοποννήσου από τους Οθωμανούς. Οι αγρότες καλλιεργούσαν την απέραντη κτηματική περιουσία της Μονής.

Επανάσταση του 1821

Την εποχή της Επανάστασης του 1821 η Μονή παρείχε μεγάλη βοήθεια και υποστήριξη στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, στους τοπικούς οπλαρχηγούς και όχι μόνον…

«… Αναφέρομε ενδεικτικά και άλλες εισφορές: 1826. Συνεισφέραμε δια το σχολείο Καστανιάς 400 δραχμάς. 1829 Συνεισφέραμε εις το εν Πόρω σχολείον δραχμάς 100. Για το κτίσιμο του σχολείου αυτού συστάθηκε με την προτροπή του Κυβερνήτη Ιωάννου Καποδίστρια Επιτροπή της Αλληλοδιδακτικής Σχολής από ντόπιους και άρχισε έρανος μεταξύ των κατοίκων για την συγκέντρωση των χρημάτων. Ο ίδιος ο Κυβερνήτης συνέδραμε τον έρανο με 1000 γρόσια. Τον Ιούλιο του 1829 άρχισε η ανοικοδόμηση του σχολείου από φημισμένους Καλαβρυτινούς εργολάβους…» –  Από τα αρχεία της Ι.Μ. Καστρίου

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Θαύματα

Σύμφωνα με διηγήσεις, ένας Τούρκος μπέης που είχε ταλαιπωρήσει τους μοναχούς της Μονής, τυφλώθηκε. Τότε γύρισε μετανιωμένος και προσκύνησε την εικόνα της Παναγιάς ζητώντας την γιατρειά του, όπερ και εγένετο. Ως ευγνωμοσύνη δώρισε στο Μοναστήρι πολλά κτήματα. Το ίδιο έκανε και μια χανούμισσα από την Τρίπολη, μετά την θαυματουργική θεραπεία της κόρης της. Πολλοί Τούρκοι προσέφευγαν για βοήθεια στην Παναγία της Μονής Καστρίου.

Για όποιον πιστεύει, θαύματα γίνονται. Ακόμα και σήμερα. Εάν ο δρόμος σε φέρει προς το Καστόρειο Λακωνίας πήγαινε στην Παναγία της Ι.Μ. Ζωοδόχου Πηγής Καστρίου και ζήτησέ της το θαύμα που χρειάζεσαι. Και Εκείνη, ως η θεϊκή Μητέρα που αγαπά τα παιδιά της, όλα τα παιδιά της, θα σε αγκαλιάσει με την Αγάπη της. Αυτή την άνευ όρων Αγάπη που κάνει τα θαύματα. Τώρα πια κατανοώ την ύψιστη υπηρεσία των μοναχών. Δεν προσεύχονται μόνο για τον εαυτό τους ή τους γνωστούς τους. Προσεύχονται για όλους! Και πόσο ανάγκη έχουμε σήμερα από αυτή την προσευχή…

Χρόνια Πολλά και η Πηγή της Ζωής, Ζωή να φέρει!

 

Πηγές: Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Καστρίου, έρευνα, επιμέλεια και συγγραφή Βαρβάρα Κεμερίδου, φιλόλογος 2024

Φωτογραφίες από προσωπικό αρχείο 

Οδηγίες μετάβασης στην Ι.Μ. Ζωοδόχου Πηγής Καστρίου

Εθνική οδός Αθηνών Τρίπολης και Τρίπολης Σπάρτης. Έξοδος Πελλάνα. Επαρχιακός δρόμος Πελλάνας Καστορείου. Μετά το Καστόρειο φθάνετε στον οικισμό Καστρί και κατόπιν υπάρχει ταμπέλα για το Μοναστήρι. Αύριο τελείται πανηγυρική λειτουργία υπό του Μητροπολίτη Μονεμβασίας και Σπάρτης Ευσταθίου. 

 

Η αναδημοσίευση φωτογραφιών και κειμένων του blog, επιτρέπεται μόνο έπειτα από άδεια του annastories.gr